تشخیص زودهنگام، نیمی از درمان است؛ اما وقتی پای بیماری‌هایی مثل سیفلیس وسط باشد، فقط تشخیص زودهنگام نیست که اهمیت دارد، بلکه آگاهی از روش‌های دقیق و علمی برای آزمایش هم حیاتی می‌شود. آیا می‌دانید بسیاری از افراد بدون اینکه علامتی داشته باشند، ناقل این بیماری هستند؟ آزمایش سیفلیس دقیقاً برای همین طراحی شده؛ برای نجات خودمان و محافظت از کسانی که دوستشان داریم.
شاید فکر کنید سیفلیس یک بیماری نادر یا مربوط به گذشته است، اما حقیقت این است که آمار ابتلا در بسیاری از کشورها، از جمله ایران، در حال افزایش است. به دلیل ماهیت خاموش بیماری در مراحل اولیه، تنها راه مطمئن برای تشخیص آن، انجام آزمایش است. اما آزمایش سیفلیس دقیقاً چطور انجام می‌شود؟ چه زمانی باید سراغش برویم؟ جواب‌ها ممکن است شما را شگفت زده کند.
در این مقاله تلاش کردیم با زبانی ساده اما علمی، همه چیز را درباره آزمایش سیفلیس توضیح دهیم؛ از زمان مناسب برای انجام آزمایش گرفته تا روش‌های مختلف آن، تفسیر نتایج و اقدامات بعد از دریافت جواب. اگر به سلامت خود و شریک جنسی تان اهمیت می‌دهید، خواندن ادامه این مقاله می تواند یکی از هوشمندانه ترین تصمیم‌هایی باشد که امروز می‌گیرید.
خدمات تیم سپیده مساعدی
| پلاسما تراپی واژن | لابیاپلاستی با لیزر | تنگ کردن واژن با لیزر |
| پرینورافی با لیزر | هودکتومی با لیزر | جوان سازی واژن |
| لیزر زگیل تناسلی زنان | اچ پی وی ۱۸ | اچ پی وی ۱۶ |
سیفلیس چیست و چرا باید جدی گرفته شود؟
سیفلیس، یک بیماری مقاربتی (STD) است که عامل آن باکتری‌ای به نام Treponema pallidum می‌باشد. این بیماری در مراحل اولیه ممکن است تنها با یک زخم کوچک شروع شود که اغلب بدون درد است و خیلی‌ها آن را نادیده می‌گیرند. اما اگر درمان نشود، به مرور وارد مراحل پیشرفته تر می‌شود و می‌تواند به قلب، مغز و دیگر اندام‌های حیاتی بدن آسیب جدی وارد کند.
بیشتر افراد تصور می‌کنند فقط داشتن رابطه جنسی پرخطر آن‌ها را در معرض سیفلیس قرار می‌دهد، اما واقعیت پیچیده تر است. این بیماری حتی در روابط طولانی مدت و متعهدانه هم می‌تواند بدون اطلاع منتقل شود. به همین دلیل آگاهی و آزمایش دوره‌ای بسیار مهم است. سیفلیس اگر به موقع تشخیص داده شود، به راحتی درمان می‌شود، اما در صورت بی‌توجهی می‌تواند عواقب سنگینی به جا بگذارد.
بیشتر بخوانید: آیا رابطه جنسی درد دارد؟
چه زمانی باید آزمایش سیفلیس بدیم؟
گاهی اوقات سیفلیس بدون هیچ علامت ظاهری وارد بدن می‌شود و فرد حتی متوجه حضور آن هم نمی‌شود. به همین دلیل متخصصان توصیه می‌کنند در صورت داشتن رابطه جنسی محافظت نشده، به ویژه با فردی که وضعیت سلامت جنسی‌اش مشخص نیست، حتماً آزمایش سیفلیس انجام شود. حتی اگر علائمی ندارید، ممکن است ناقل باشید و ناخواسته دیگران را در معرض خطر قرار دهید.
افرادی که باردار هستند، دچار HIV هستند یا شرکای جنسی متعدد دارند نیز باید حتماً آزمایش سیفلیس را در برنامه بررسی‌های سلامت خود قرار دهند. همچنین اگر زخم یا علائم غیرعادی در ناحیه تناسلی مشاهده کردید، باید بدون تأخیر به پزشک مراجعه و آزمایش بدهید. تشخیص زودهنگام، هم درمان را آسان‌تر می‌کند و هم از عوارض طولانی مدت جلوگیری می‌نماید.
به نقل از who: آزمایش‌های سرولوژیکی همچنان مهم‌ترین روش برای تشخیص سیفلیس به شمار می‌آیند. هر دو نوع آزمایش غیر اختصاصی و اختصاصی برای تشخیص دقیق و تعیین مرحله بیماری لازم هستند.
بیشتر بخوانید: کلیتوریس چیست؟
آزمایش سیفلیس دقیقا چگونه انجام می شود؟
آزمایش سیفلیس معمولاً با نمونه‌گیری خون انجام می‌شود تا وجود آنتی‌بادی‌های خاص علیه باکتری «ترپونما پالیدوم» که عامل بیماری سیفلیس است، بررسی می شود. ابتدا پزشک یا تکنسین آزمایشگاه از شما خون می‌گیرد و سپس نمونه برای انجام تست‌های مختلفی مانند VDRL، RPR یا تست‌های اختصاصی‌تر مانند FTA-ABS به آزمایشگاه فرستاده می‌شود. این آزمایش‌ها کمک می‌کنند تا تشخیص داده شود آیا فرد به سیفلیس مبتلا شده یا خیر، و در چه مرحله‌ای از بیماری قرار دارد. برخی مواقع، برای تایید نهایی، آزمایش‌های تکمیلی نیز انجام می‌شود.
- مراجعه به مرکز درمانی یا آزمایشگاه معتبر:
اولین قدم برای انجام آزمایش سیفلیس، مراجعه به یک مرکز درمانی یا آزمایشگاه معتبر است. شما می‌توانید با نسخه پزشک یا حتی در برخی مراکز بدون نیاز به نسخه، درخواست آزمایش بدهید. انتخاب محل مطمئن اهمیت زیادی دارد، چون دقت آزمایش و رعایت مسائل بهداشتی در روند تشخیص نقش مستقیم دارد. مشاوره اولیه با کارشناس نیز معمولاً انجام می‌شود.
- گرفتن نمونه خون یا ترشح از زخم:
معمول ترین روش برای تشخیص سیفلیس، آزمایش خون است. تکنسین آزمایشگاه مقدار کمی خون از بازوی شما می‌گیرد و برای بررسی آنتی بادی‌ها به آزمایشگاه می‌فرستد. اگر زخم یا ضایعه مشکوک داشته باشید، ممکن است نمونه ای از ترشح آن ناحیه نیز گرفته شود. هر دو روش نسبتاً سریع و کم درد هستند و نیازی به آمادگی خاصی ندارند.
- بررسی نمونه در آزمایشگاه:
نمونه‌ها وارد مرحله بررسی تخصصی می‌شوند. در این مرحله، معمولاً از تست‌هایی مثل RPR یا VDRL برای بررسی آنتی بادی‌های بدن استفاده می‌شود. اگر جواب این تست‌ها مثبت باشد، آزمایش‌های تأییدی مثل FTA-ABS انجام می‌گیرند. این مرحله ممکن است چند ساعت تا یکی دو روز زمان ببرد، بسته به نوع آزمایش و مرکز.
- دریافت و تفسیر نتایج:
بعد از آماده شدن جواب، معمولاً می‌توانید آن را به صورت حضوری یا آنلاین دریافت کنید. اما خواندن جواب به تنهایی کافی نیست. اگر نتیجه مثبت یا مشکوک باشد، باید حتماً با پزشک مشورت کنید. او با توجه به سابقه شما و نوع تست، تشخیص قطعی می‌دهد و در صورت نیاز، برنامه درمانی را شروع می‌کند. نادیده گرفتن نتیجه خطرناک است.
بیشتر بخوانید: درمان اچ پی وی
انواع آزمایش سیفلیس :روش ها و تفاوت ها؟
آزمایش سیفلیس برای تشخیص عفونت باکتری عامل بیماری انجام می‌شود و شامل روش‌های مختلفی است که با شناسایی آنتی‌بادی‌های خاص در خون بیمار، وجود بیماری را مشخص می‌کنند. این آزمایش‌ها به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند که هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. انجام این آزمایش‌ها به پزشک کمک می‌کند تا بیماری را در مراحل مختلف تشخیص دهد و درمان مناسب را تجویز کند. در نهایت، انتخاب روش آزمایش به شرایط بیمار و میزان دقت مورد نیاز بستگی دارد.
- آزمایش غیرترپونمال (Non-treponemal tests):
این آزمایش‌ها مانند RPR و VDRL برای بررسی آنتی‌بادی‌هایی انجام می‌شوند که بدن در پاسخ به آسیب ناشی از باکتری سیفلیس، تولید می‌کند. این تست‌ها سریع، ارزان و مناسب برای غربالگری اولیه هستند. اما چون ممکن است نتایج مثبت کاذب داشته باشند، در صورت مثبت بودن، حتماً باید با تست‌های دقیق‌تری تأیید شوند.
بیشتر بخوانید: تزریق پی ار پی به واژن
- آزمایش ترپونمال (Treponemal tests):
در این نوع تست‌ها، مانند FTA-ABS یا TPPA، مستقیماً آنتی‌بادی‌هایی بررسی می‌شوند که بدن در واکنش به خود باکتری Treponema pallidum ساخته است. این تست‌ها، معمولاً پس از آزمایش‌های غیرترپونمال و برای تأیید تشخیص انجام می‌شوند. دقت بالاتری دارند و حتی سال‌ها پس از درمان هم ممکن است مثبت باقی بمانند، چون آنتی بادی‌ها در بدن باقی می‌مانند.
بیشتر بخوانید: تزریق فیلر به واژن
- تست PCR برای سیفلیس:
آزمایش PCR یکی از روش‌های دقیق تر و جدید تر برای تشخیص مستقیم DNA باکتری سیفلیس، در نمونه‌های بالینی است. این تست به خصوص برای افرادی که در مراحل اولیه بیماری هستند یا زخم فعال دارند، کاربرد دارد. دقت آن بسیار بالاست، اما در همه آزمایشگاه‌ها در دسترس نیست و هزینه اش نسبت به روش‌های سنتی بیشتر است.
بیشتر بخوانید: تزریق مزوتراپی به واژن
تفسیر نتایج آزمایش سیفلیس به زبان ساده:
نتیجه آزمایش سیفلیس می‌تونه مثبت، منفی یا مشکوک باشد. اگر جواب منفی باشد، معمولاً نشون می دهد که فرد به سیفلیس مبتلا نیست. البته اگر تازه در معرض بیماری قرار گرفته باشد (مثلاً کمتر از ۳ هفته)، ممکنه جواب منفی کاذب باشد. در این شرایط پزشک ممکنه چند هفته بعد تکرار آزمایش رو پیشنهاد بدهد.
اگر نتیجه آزمایش مثبت باشد، به این معناست که بدن شما به باکتری سیفلیس واکنش نشون داده است. ولی این واکنش ممکن است مربوط به یک عفونت قدیمی باشد، نه لزوماً فعال. پزشک با درنظر گرفتن نوع تست، سابقه پزشکی شما و احتمال وجود علائم، تشخیص قطعی می‌دهد و در صورت نیاز درمان رو شروع می‌کند. تشخیص درست، فقط از روی آزمایش امکان‌پذیر نیست.
در برخی موارد، جواب مشکوک یا مبهم گزارش می‌شود. این حالت معمولاً زمانی رخ می‌دهد که نتیجه بین مثبت و منفی، قرار بگیرد یا آنتی بادی‌ها خیلی کم باشند. در این مواقع، معمولاً پزشک آزمایش‌های تکمیلی مثل تست ترپونمال یا PCR رو تجویز می‌کند. به‌همین دلیل، تفسیر آزمایش باید حتماً توسط پزشک انجام بشود، نه به تنهایی توسط بیمار.
بیشتر بخوانید: بیماری‌های مقاربتی قابل درمان و غیر قابل درمان
اگر جواب آزمایش مثبت بود ، چه کنیم؟
اگر نتیجه آزمایش سیفلیس مثبت شد، اولین قدم این است که نترسید و با آرامش به پزشک مراجعه کنید. سیفلیس در مراحل اولیه به خوبی با آنتی‌بیوتیک، معمولاً پنی‌سیلین، درمان می‌شود. درمان به موقع، نه تنها از پیشرفت بیماری جلوگیری می‌کند، بلکه احتمال انتقال به دیگران را هم به صفر می‌رساند. پس تأخیر در مراجعه می‌تواند عواقب جدی به‌همراه داشته باشد.
در کنار شروع درمان، باید شریک جنسی تان را هم در جریان بگذارید تا او نیز آزمایش بدهد و در صورت نیاز، درمان شود. همچنین در طول درمان، از هرگونه تماس جنسی خودداری کنید تا بیماری به دیگران منتقل نشود. پیگیری درمان تا پایان و انجام مجدد آزمایش طبق نظر پزشک ضروری است، چون اطمینان از بهبودی کامل نیاز به بررسی پیوسته دارد.
بیشتر بخوانید: انتقال ویروس اچ پی وی از مراکز و سالن های زیبایی
هزنیه و مراکز انجام آزمایش سیفلیس در ایران؟
هزینه آزمایش سیفلیس در ایران بسته به نوع تست (غربالگری یا تخصصی)، نوع مرکز (خصوصی یا دولتی) و پوشش بیمه متغیر است. در مراکز دولتی یا آزمایشگاه‌های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی، هزینه‌ها معمولاً پایین‌تر است و گاهی با دفترچه بیمه رایگان یا با تعرفه دولتی محاسبه می‌شود.
این آزمایش در اکثر آزمایشگاه‌های تشخیص طبی معتبر، مراکز مشاوره بیماری‌های رفتاری، کلینیک‌های سلامت جنسی و برخی بیمارستان‌ها در دسترس است. برخی مراکز تخصصی مربوط به بیماری‌های مقاربتی نیز خدمات آزمایش و مشاوره رایگان ارائه می‌دهند. برای اطمینان از دقت نتیجه، پیشنهاد می‌شود حتماً به مراکز معتبر و تحت نظارت وزارت بهداشت مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید: انواع روش های سفید کردن واژن
نتیجه گیری:
آزمایش سیفلیس یکی از مهم‌ترین گام‌ها برای حفظ سلامت جنسی و عمومی است. تشخیص به موقع و دقیق این بیماری می‌تواند از عوارض جدی جلوگیری کند و زندگی شما و اطرافیانتان را نجات دهد. بنابراین، اگر در معرض خطر هستید یا علائمی مشاهده کردید، تعلل نکنید و هر چه زودتر آزمایش دهید.
یادمان باشد که سیفلیس بیماری درمان پذیری است، اما تنها با همکاری بیمار و پزشک ممکن است به طور کامل کنترل شود. اطلاع رسانی، انجام آزمایش دوره‌ای و رعایت نکات بهداشتی کلیدهای موفقیت در پیشگیری و درمان این بیماری هستند. مراقبت از خود، احترام به سلامت دیگران است.
بیشتر بخوانید: واکسن گارداسیل چند دوز دارد؟
سوالات متداول آزمایش سیفلیس
- آزمایش سیفلیس چگونه انجام می‌شود؟
آزمایش سیفلیس، معمولاً با نمونه خون انجام می‌شود که برای شناسایی آنتی‌بادی‌های بدن نسبت به باکتری سیفلیس آزمایش می‌شود. در برخی موارد، اگر زخم فعال وجود داشته باشد، نمونه برداری از آن هم صورت می‌گیرد. آزمایش خون ساده، سریع و کم درد است و در آزمایشگاه‌های معتبر انجام می‌شود.
- آیا آزمایش سیفلیس دردناک است؟
آزمایش سیفلیس عموماً شامل گرفتن یک نمونه خون کوچک است که مانند هر آزمایش خون معمولی، ممکن است کمی احساس نیش گون یا فشار ایجاد کند. این مرحله بسیار کوتاه است و درد یا ناراحتی خاصی به همراه ندارد. نمونه برداری از زخم هم در صورت وجود، به سرعت و با حداقل ناراحتی انجام می‌شود.
- چه زمانی بعد از احتمال ابتلا باید آزمایش داد؟
بعد از قرار گرفتن در معرض خطر ابتلا به سیفلیس، بهتر است حدود ۳ هفته صبر کنید تا بدن فرصت تولید آنتی‌بادی‌ها را داشته باشد. آزمایش قبل از این زمان ممکن است نتیجه منفی کاذب داشته باشد. در صورت نیاز، پزشک آزمایش را در زمان مناسب تکرار خواهد کرد تا تشخیص دقیق شود.
- آیا نتیجه منفی آزمایش به‌معنای نبود بیماری است؟
نتیجه منفی معمولاً نشان می‌دهد که فرد به سیفلیس مبتلا نیست، اما اگر در دوره پنجره قرار داشته باشید (زمانی که عفونت تازه وارد بدن شده و آنتی‌بادی هنوز تولید نشده)، ممکن است نتیجه منفی کاذب باشد. بنابراین اگر در معرض خطر بودید، آزمایش باید بعداً تکرار شود.
- آیا آزمایش سیفلیس فقط برای افراد دارای رابطه جنسی پرخطر است؟
خیر، هر فردی که رابطه جنسی فعال دارد، حتی در روابط متعهدانه، ممکن است در معرض خطر سیفلیس باشد. علاوه بر این، زنان باردار، افراد مبتلا به HIV و کسانی که علائم مشکوک دارند، باید حتماً آزمایش سیفلیس بدهند. آزمایش دوره‌ای و پیشگیری، بهترین راه حفظ سلامت است.
منبع:
who.int
