علت و درمان بی اختیاری ادراری در خانم ها

بی اختیاری ادراری، از آن دسته مشکلاتی است که زنان را بیشتر از مردان تحت تاثیر قرار می‌دهد. علت این موضوع هم عوامل مختلفی از جمله زایمان و یائسگی است، اما با این حال، قابل درمان است. در ادامه این مطلب درباره علت و درمان بی اختیاری ادرار در زنان به صورت مفصل می پردازیم.

بی اختیاری ادراری چیست؟

بی اختیاری ادراری، از دست دادن کنترل مثانه و نشت ادرار است. همان طور که می‌دانید ادرار در کلیه ها ساخته شده و در مثانه ذخیره می‌شود.
در مثانه ماهیچه‌هایی وجود دارد که در هنگام احساس نیاز به دفع ادرار، منقبض می‌شوند. همزمان با این انقباضات، ادرار از طریق مجرای ادرار به خارج از مثانه هدایت می‌شود. سپس عضلات اسفنکتر مجرای ادرار شل می‌شوند تا ادرار از بدن شما نیز خارج شود.
بی اختیاری زمانی اتفاق می‌افتد که قسمت‌های مختلف سیستم دفع ادرار، آن گونه که باید عمل نکنند. در نتیجه میل شدید و ناگهانی برای ادرار ایجاد می‌شود و یک حرکت مثل عطسه یا خندیدن می‌تواند منجر به نشت ادرار شود. همچنین ممکن است به شکل ناگهانی مقدار زیادی ادرار دفع شود.

بی اختیاری در خانم ها در هر سنی ممکن است اتفاق بیافتد اما در زنان بالای ۵۰ سال بیشتر دیده می‌شود. مطالعات نشان می‌دهند از هر ۱۰ زن بالای ۶۵ سال، ۴ زن دچار بی اختیاری ادراری هستند.

علائم بی اختیاری ادرار در خانم‌ها

زنانی که دچار بی اختیاری ادراری هستند ممکن است علائم متفاوتی داشته باشند، اما این موارد شیوع بیشتری داشته و ممکن است آنها را تجربه کنید:

• همیشه نیاز به دفع ادرار فوری دارید.
• معمولا نمی‌توانید خود را به موقع به دستشویی برسانید.
• در هنگام فعالیت‌های ورزشی دچار نشت ادرار می‌شوید.
• نشت ادرار در زمان سرفه، عطسه و خنده
• احساس می‌کنید مثانه به طور کامل تخلیه نمی‌شود.
• بدون اینکه متوجه‌ نشت ادرار شوید، دائما احساس رطوبت می‌کنید.

علت بی اختیاری ادراری در خانم‌ها

علت‌ها و دلایل مختلفی وجود دارند که باعث می‌شود شما دچار بی اختیاری ادرار شوید. این مشکل می‌تواند موقت باشد و یا در نتیجه بعضی از بیماری‌های مزمن و طولانی مدت، ایجاد شود. در ادامه با مهم ترین علت‌های این بیماری در خانم‌ها آشنا می‌شوید.

تاثیر افزایش سن

بالا رفتن سن خانم‌ها، یکی از مهم ترین علل بی اختیاری ادراری است. با نزدیک شدن زنان به دوران یائسگی، سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون کاهش پیدا می‌کند. در نتیجه عضلات کف لگن دچار ضعف و افتادگی می‌شوند و به همین دلیل ممکن است زنان دچار بی اختیاری شوند. از طرفی در سنین بالاتر، خانم‌ها ممکن است به علت ابتلا به بیماری‌های مختلف مثل دیابت و فشار خون، از داروهایی استفاده کنند که منجر به بی اختیاری ادرار می‌شود.

تاثیر بارداری در بی اختیاری ادرار

بارداری هم از علت‌های شایع بی اختیاری در خانم‌هاست. در این دوران، علل مختلفی مثل تغییرات هورمونی، افزایش وزن و فشاری که رحم به مثانه وارد می‌کند، باعث ضعف عضلات آن و بی اختیاری در ادرار می‌شود. معمولا این نوع از بی اختیاری ادرار، بعد از زایمان از بین می‌رود.

زایمان طبیعی و بی اختیاری ادرار

زایمان طبیعی را هم می‌توان از مهم‌ترین علل بی اختیاری در زنان دانست. فشاری که در حین زایمان طبیعی به عضلات و ماهیچه‌های لگن وارد می‌شود، ممکن است عوارض مختلف از جمله بی اختیاری در ادرار را ایجاد کند. معمولا با بهبود عضلات، مشکلات مربوط به کنترل مثانه هم از بین می‌روند.

افزایش وزن

در عده دیگری از زنان، افزایش وزن به ویژه چاقی شکمی، که در اثر بی تحرکی ایجاد می‌شود، علت اصلی بی اختیاری ادرار است. این عارضه در زنانی که شاخص توده بدنی بالاتری دارند، بیشتر از سایرین دیده می‌شود.

عفونت‌های ادراری

زنان به دلیل آناتومی بدنی که دارند، بیشتر در معرض عفونت ادراری قرار دارند. اگر این عفونت‌ها مکرر اتفاق بیافتد می‌تواند منجر به آسیب و ضعف عضلات مثانه شود.

تاثیر داروها و بی اختیاری ادرار

گاهی هم علت بی اختیاری در ادرار در زنان، نتیجه و عوارض بعضی از داروهاست، مثل داروهای ضدافسردگی.

نقش یبوست در بی اختیاری ادرار

یبوست مزمن و طولانی مدت باعث بروز مشکل در کنترل مثانه می‌شود، در واقع زور زدن بیش از حد برای اجابت مزاج، فشار زیادی را به مثانه و ماهیچه‌های کف لگن وارد می‌کند. این فشارهای مضاعف باعث ضعف ماهیچه‌های این قسمت‌ها و در نتیجه مشکلاتی مثل بی اختیاری در ادرار می‌شود.

تاثیرات عمل جراحی

هرگونه عمل جراحی که روی اندام تناسلی زنان تاثیر بگذارد می‌تواند باعث بی اختیاری ادرار شود؛ برای مثال عمل هیسترکتومی و برداشتن رحم ممکن است منجر به این عارضه شود.

انواع بی اختیاری ادراری در زنان

بی اختیاری ادرار دارای انواع مختلفی است که با توجه به علت، ویژگی‌ها و علائم و همچنین نوع محرکی که دارد، متفاوت است.

بی اختیاری ادراری فوری

در این نوع از بی اختیاری، شما نیاز شدید به دفع ادرار دارید و ممکن است نتوانید خود را به دستشویی برسانید. بی اختیاری فوری می‌تواند یکی از عوارض مثانه بیش فعال هم باشد؛ علل مختلفی از جمله یائسگی، ضعف در عضلات و ماهیچه‌های لگن، عفونت و یا آسیب‌های عصبی می‌توانند منجر به عارضه مثانه بیش فعال شوند. این نوع از بی اختیاری ادرار در زنان مسن بیشتر دیده می‌شود.

بی اختیاری ادراری سرریز

در بی اختیاری سرریز افراد نمی‌توانند مثانه خود را به طور کامل تخلیه کنند. در نتیجه همیشه با ریزش ادرار مواجه هستند. به مرور زمان، این افراد به جای دفع ادرار معمولی دفع ادرار کم و قطره ای خواهند داشت.

بی اختیاری استرسی

نوع دیگری از بی اختیاری ادرار وجود دارد که معمولا حین انجام فعالیت‌های مختلف، اتفاق می‌افتد و در زنان جوان شایع تر است. شایع ترین علت بی اختیاری استرسی، ضعف عضلات لگن است. این موضوع باعث می‌شود تا این عضلات نتوانند به خوبی از اندام‌های حفره لگنی حمایت کنند.
در نتیجه در حین انجام بعضی از حرکات و فعالیت‌ها مثل خندیدن، عطسه یا سرفه، دویدن و حتی بلند کردن اجسام سنگین و فشار آمدن بر مثانه، با نشت ادرار روبرو خواهید شد.

بی اختیاری ادرار ترکیبی

گاهی علت بی اختیاری در ادرار، ترکیبی از مشکلات مختلف است؛ ممکن است هم دچار مثانه بیش فعال باشید و هم بی اختیاری استرسی داشته باشید.

تشخیص بی اختیاری ادراری در خانم‌ها

علائم و نشانه‌های بی اختیاری ادرار در خانم‌ها با علائم بعضی از بیماری‌های دیگر مشابه است و به تشخیص دقیق نیاز دارد. برای تشخیص این مشکل در خانم‌ها، پزشک ابتدا سوابق و علائم را بررسی کرده و درباره آنها سوالاتی می‌پرسد. پس از آن، با انجام این مراحل می‌تواند به صورتی قطعی، بی اختیاری در ادرار را تشخیص دهد.

1. آزمایش ادرار: آزمایش ادرار برای بررسی وجود عفونت و دیگر علل بی اختیاری ادرار انجام می‌شود.
2. سونوگرافی: سونوگرافی به پزشک کمک می‌کند تا کلیه‌ها، مثانه و مجاری ادراری را به خوبی بررسی کند و هر گونه مورد غیر عادی که منجر به بی اختیاری ادرار می‌شود را، تشخیص دهد.
3. تست استرس مثانه: این آزمایش به این صورت انجام می‌شود که پزشک از شما می‌خواهد تا سرفه کنید. سپس بررسی می‌کند آیا این عمل باعث نشت ادرار شده است یا خیر.
4. سیستوسکوپی: سیستوسکوپی روشی است که می‌تواند وضعیت مثانه و مجاری ادرار را بررسی کند. سیستوسکوپ لوله‌ای انعطاف پذیر است که در انتهای آن یک دوربین قرار دارد. با ورود این لوله به مجرای ادرار و مثانه ، پزشک می‌تواند به خوبی این قسمت‌ها را بررسی کند.
5. نوار مثانه: این روش برای تشخیص میزان توانایی مثانه برای نگهداری ادرار به کار می‌رود و شامل چند مرحله مختلف است.
6. تست پد: گاهی ممکن است پزشک برای تشخیص مقدار ادراری که نشت پیدا می‌کند، از تست پد استفاده کند.

درمان بی اختیاری ادراری در خانم‌ها

همان طور که قبلا گفته شد، بی اختیاری در ادرار قابل درمان است. نوع درمان بی اختیاری ادراری در خانم‌ها بر اساس این موارد تعیین می‌شود:

• سن، سلامت کلی بدن و سوابق پزشکی
• انتظارات شما از درمان
• نظر و ترجیح شما

روش های درمان بی اختیاری ادرار

روش های مختلفی برای درمان وجود دارد که پس از مراجعه به پزشک و بررسی وضعیت فیزیکی، سن و … بیمار یکی از آنها انتخاب میشود و به بیمار توصیه میشود، در ادامه این روش هارا به اختصار معرفی کرده ایم.

درمان دارویی بی اختیاری ادراری

هدف درمان دارویی برای بی اختیاری در خانم‌ها، کاهش انقباضات مثانه، کاهش فشار روی مثانه و همچنین افزایش قدرت اسفنکتر عضلانی مثانه است. از رایج ترین داروهایی که استفاده می‌شود می‌توان به این موارد اشاره کرد:

• آنتی موسکارین ها: این داروها تاثیر خوبی در درمان مثانه بیش فعال و همچنین بی اختیاری ادرار فوری دارند، مثل اکسی بوتنین و سولیفناسین که باید با تشخیص و تجویز پزشک مصرف شوند.
• دولوکستین: این دارو برای کنترل بی اختیاری استرسی استفاده می‌شود و با تقویت اسفنکتر مجرای ادرار، مانع ریزش و نشت ادرار می‌شود.
  استروژن: مصرف استروژن به صورت موضعی در زنان یائسه که با کمبود استروژن مواجه هستند، به کنترل بهتر ادرار کمک می‌کند.

درمان جراحی بی اختیاری ادراری

گاهی شدت بی اختیاری در ادرار به حدی است که برای درمان آن باید از روش‌های جراحی استفاده شود. برای استفاده از این روش باید آزمایشات دقیقی انجام شود.

• برچ: یکی از روش‌های رایج جراحی برای درمان بی اختیاری ادرار، برچ نام دارد که هم به شکل جراحی باز و هم لاپاراسکوپی قابل انجام است.
  این روش برای درمان بی اختیاری استرسی بسیار مناسب است.
• اسلینگ: عمل اسلینگ روشی است که در آن از بافت بدن شخص، اسلینگ ( آویز یا مهار)، تهیه می‌شود و آن را در اطراف مجاری ادرار و گردن مثانه قرار می‌دهند. اسلینگ ممکن است از مواد مصنوعی نیز ساخته شود.
• تعلیق رتروپوبیک: در روش تعلیق، به کمک برشی روی شکم، گردن مثانه را به پوبیک یا استخوان شرمگاهی بخیه می‌زنند.
• اسفنکتر مصنوعی: در این روش از یک اسفنکتر مصنوعی برای کنترل بهتر مجرای ادرار استفاده می‌شود.
• جراحی پرولاپس: اگر همراه با بی اختیاری ادرار فرد دچار افتادگی لگن هم باشد، جراحی پرولاپس روش درمانی مناسبی خواهد بود.

درمان بی اختیاری ادراری با لیزر

از روش‌های غیر تهاجمی برای درمان بی اختیاری در خانم‌ها، لیزر درمانی است. این روش با تقویت و ترمیم بافت‌های آسیب دیده و همچنین تحریک کلاژن سازی، به درمان بیماران کمک می‌کند.

همچنین بخوانید: همه چیز درباره پلاسما تراپی واژن

درمان بی اختیاری ادرار با بوتاکس

در بعضی موارد، تزریق بوتاکس به مثانه می‌تواند به کنترل بهتر آن و رفع بی اختیاری ادرار کمک کند.

تقویت عضلات لگن برای درمان بی اختیاری ادرار

علاوه بر مواردی که گفته شد، روش‌های دیگری هم وجود دارد که به درمان بی اختیاری در ادرار کمک می‌کند مثل انجام تمرینات کگل‌ برای تقویت عضلات و ماهیچه‌های لگن؛ بارداری ، زایمان و یائسگی باعث ضعف در عضلات لگن و ایجاد مشکل در کنترل مثانه می‌شود. تمرینات کگل به تقویت این عضلات و بهبود این مشکلات کمک می‌کند.

درمان بی اختیاری ادرار با تحریک الکتریکی عضلات لگن

در این روش تلاش می‌شود تا به کمک پالس‌های الکتریکی خفیف، انقباضات عضلات کف لگنی تحریک شود.

پیشگیری از بی اختیاری ادرار در خانم ها

شاید بپرسید آیا می‌توان از بی اختیاری پیشگیری کرد؟ اگر چه نمی‌توان به صورت قطعی و همیشگی از این عارضه جلوگیری کرد اما اقداماتی وجود دارد که انجام آنها به کاهش خطر بروز بی اختیاری ادرار کمک می‌کند.

1. تمرینات کگل
2. تغذیه مناسب برای پیشگیری از یبوست
3. حفظ وزن مناسب
4. تغییر در عادات غذایی مثل کاهش مصرف کافئین

زمان مراجعه به پزشک

تجربه نشت غیر قابل کنترل ادرار برای بسیاری از خانم‌ها می‌تواند موضوعی شرم آور باشد و آنها از بازگویی آن خجالت زده شوند. بی اختیاری ادرار در زنان جوان هم اتفاق می‌افتد بنابراین نمی‌توان آن را بخشی از روند پیری دانست. بنابراین برای تشخیص و درمان این مشکل، باید به یک پزشک متخصص مراجعه کنید. روش‌های درمانی مختلفی برای آن وجود دارد که کمک می‌کند با کمترین عوارض درمان شوید.

همچنین بخوانید: هودکتومی با لیزر

سخن پایانی

در این مطلب به صورت مفصل با علت و درمان بی اختیاری در ادرار در خانم‌ها آشنا شدید. بی اختیاری ادرار از مشکلاتی ست که افراد زیادی را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. اگر دچار این عارضه هستید احتمالا با مشکلاتی مثل کنترل مثانه و نشت ادرار مواجه هستید. این مسائل می‌تواند روی کیفیت زندگی ‍شما نیز تاثیر بگذارد. اما نگران نباشید چرا که راه‌های درمانی مختلفی وجود دارد.

سوالات متداول درباره بی اختیاری ادرار در خانم ها

1. کدام روش برای درمان بی اختیاری در ادرار بهتر است؟
   روش‌های مختلفی برای درمان این مشکل وجود دارد که با توجه به شرایط جسمانی افراد، متفاوت خواهد بود.
2. آیا بی اختیاری تنها در زنان مسن اتفاق می‌افتد؟
   خیر، زنان جوان هم به علت‌های مختلف مثل بارداری و زایمان، ممکن است دچار بی اختیاری در ادرار شوند.
3. کدام نوع از بی اختیاری در زنان جوان بیشتر دیده می‌شود؟
   معمولا بی اختیاری ادراری استرسی در زنان جوان شایع تر است.

مجله ایران بزرگ من

کلبه عشق و عشقولانه و عاشقی

لایف زندگی و سلامت کالکشن

مجله رصد بازاربین

ارز دیجیتال مندرکوین